Ksiądz Stanisław Konarski – nasz Patron
Hieronim Franciszek Konarski – późniejszy ks. Stanisław – urodził się w Żarczycach, w roku 1700. Jego rodzice wcześnie zmarli, więc wychowywał go wuj. W wieku 10 lat został oddany do Kolegium Pijarskiego w Piotrkowie Trybunalskim,gdzie uczył się przez 5 lat. Następnie przyjął habit zakonny i rozpoczął nowicjat w Podolińcu.
Zdolności oraz zapał do nauki zawiodły go po święceniach kapłańskich na dalsze studia do Rzymu, do pijarskiego Collegium Nazarenum. Uczył się tam i pracował jako nauczyciel retoryki. Po dwóch latach wrócił do kraju, gdzie zapoznał się z najnowszą literaturą i postępowymi systemami nauczania.
W historii zapisał się jako reformator szkolnictwa i życia politycznego w XVIII-wiecznej Polsce. Reformę szkolnictwa rozpoczął w 1740 roku. Napisał dla młodzieży nowe podręczniki: O poprawie wad wymowy oraz Gramatykę polsko-łacińską. Założył w Warszawie szkołę wyższąCollegium Nobilium, która miała przygotować nowe kadry nauczycieli i wychowawców. Sam głosił przemówienia do wychowanków i ich rodziców, w których szeregach znajdowali się wpływowi obywatele polscy.
Reforma szkolnictwa przeprowadzona przez ks. Konarskiego polegała na zorganizowaniunauczania języka i retoryki łacińskiej na nowych podstawach, w oparciu o ożywionetradycje antyku. W retoryce dbał nie tylko o formę wypowiedzi, ale i treść, podejmując ważne kwestie z życia społecznego i politycznego naszej Ojczyzny. Wprowadził do programu szkolnego nowe przedmioty: historię powszechną i ojczystą, prawo polskie i międzynarodowe, geografię, zagadnienia polityczne i światopoglądowe, języki nowożytne i filozofię. Na skutek inspiracji pijarskiej powstała w Warszawie Szkoła Rycerska oraz rozpoczęła działalność Komisja Edukacji Narodowej, tworzona i podtrzymywana przez uczniów ks. S. Konarskiego.
Ks. Stanisław Konarski poświęcał się także reformie politycznej. Podstawowym jego dziełem w tej dziedzinie było O skutecznym rad sposobie, w którym wyliczył wszystkie bolączki ówczesnej Polski i podał nowe wzory ustrojowe. Dowodem wielkich zasług ks. Konarskiego dla Ojczyzny był medal "Sapereauso", wybity na jego cześć przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Innym podkreśleniem jego zasług było to, iż król bywał w szkołach pijarskich i zapraszał ks. Konarskiego do siebie na słynne obiady czwartkowe.
Ks. Konarski miał także osiągnięcia na polu działalności religijnej. Podkreślał mocno, że życie religijne jest nieodłączne od życia społecznego i politycznego.Był zdania, że dobrymi obywatelami i prawdziwymi patriotami będą tylko ludzie szczerze religijni, o zdrowych zasadach moralnych.Pod koniec życia napisał traktat religijny O religii poczciwych ludzi, w którym bronił zasad prawdziwej religii przed niewiarą i bezbożnością. Dzieło to napisał z myślą o młodzieży, jako wielki wychowawca i prawdziwy obrońca jej najpiękniejszych ideałów.
Życia dopełnił w celi zakonnej swojego Collegium Nobilium przy ul. Miodowej w Warszawie, 3 sierpnia 1773 roku. Jego pogrzeb był wielką narodową manifestacją. Zmarłego pochowano w podziemiach kościoła pijarskiego przy ul. Długiej. Po powstaniu listopadowym prochy ks. Stanisława Konarskiego i innych pijarów zostały usunięte przez Rosjan i potajemnie zakopane we wspólnej mogile pod aleją cmentarną na Powązkach, w sąsiedztwie kościoła św. Karola Boromeusza. Obecnie na absydzie kościoła znajduje się tablica pamiątkowa. Serce wielkiego nauczyciela, przechowywane najpierw w Collegium Nobilium, od roku 1882 znajduje się w prezbiterium pijarskiego kościoła Przemienienia Pańskiego w Krakowie.
